I miotaseolaíocht na gCeilteach, ríocht na ndéithe is ea an tAlltar, agus b'fhéidir fosta na marbh.

Deirtear de ghnáth gur ríocht osnádúrtha é an t-alltar, áit le óige suthain, áilleacht, dea-tsláinte, fairsingeacht agus áthas.[1] Creidtear scaití to exist taobh leis an domhain daonna, suite thar an imeall. De ghnáth dobhainte, bhrúfadh sé ó an go ham san domhan daonna isteach, curtha in iúl le tarluithe amhail is Féth fíada (ceo draíochta), athruithe tobanna ar an aimsir, nó teacht neach diaga nó ainmhí neamhghnácha.[2][3] Tugann laochra éagsúla miotasacha cuairt air, de thaisme, sin nó tar éis cuireadh a bheith tugtha dóibh ag áitritheoir, ag tairiscint úllCraobh Airgid nó ceirtlín snátha le leanúint á scaoileadhscaoileadh1.[3][4] Sroicheann siad é trí thuamaí nó uaimheanna, nó faoi thoinn nó trasna na mara thiar.[1]

De ghnáth, glaoitear Annwn ar an alltar i Miotaseolaíocht na mBreathnach agus Avalon in Arthurian legend. I Miotaseolaíocht na nGael, tá roinnt ainmneacha air, san áireamh, Tír na nÓg, Magh Meall agus Eamhain Abhlach. Faightear fosta sa miotais Ghaelacha Tech Duinn, áit a théann anamacha na marbh ar a slí go dtí an t-alltar.

Miotaseolaíocht na nGael

cuir in eagar

Is amhlaidh go bhfuil an t-Alltar i Miotaseolaíocht na nGael mar a chéile leis an Elysium i Miotaseolaíocht na Gréige, agus d'fhéadfadh é go bhfuil chomhbhunús ársa acu i reiligiún Prótai-Ind-Eorpach.

Tugtar ainmneacha éagsúla ar an Alltar agus áiteanna laistigh de, san áireamh Tír nAill (Tír Eile),[5] Tír na Tairngreachta,[1] Tír na nÓg, Tír fo Thoinn,[1] Tír na mBeo,[5] Magh Meall, Magh Fhinnairgid, Magh Airgidnéal, Magh Ioldathach, Magh Chiúin,[6] agus Eamhain Abhlach.

Tá cónaí san Alltar ar déithe na nGael, na Tuatha Dé Danann, i dteannta le roinnt laochra agus sinsear. Téitear isteach ann trí tuama ársa darbh ainm sidhe, amhail is Brú na Bóinne agus Cnoc Meadha.[1] De réir na miotas, chúlaigh na Tuatha Dé isteach sna sídhe tar éis do chloígh na Gaeil iad, agus dá bharr glaodh an tAos Sí nó Daoine Sí orthu.[1]

Sa miotas agus béaloideas fosta Gealach, is amanna tairseachúla iad féilte na Samhna agus na Bealtaine, nuair is é is dóichí é gur féidir teagmháil a dhéanamh leis an Alltar.[1] I measc laochra miotasacha a thug cuairt ar air, tá Cú Chulainn, Fionn agus Bran. Go deimhin, 'sis tábhachtaí iad b'fhéidir na scéalta Iomramha ó thaobh de thurais thurais dtí an tAlltar.


 
Oisín agus Niamh ag teacht chuig rítheach i dTír na nÓg, léaráid le Stephen Reid in The High Deeds of Finn (1910) le T. W. Rolleston

Foinse údaráis an ea an tAlltar. Sa scéal Baile in Scáil, tugann Conn Céadchathach cuairt ar theach an Alltair, áit a thugann Lugh dlisteanacht dá ríogacht agus dó siúd dá chomharbaí.[1]

Sna miotais Ghaelacha, tá ríocht osnádúrtha eile darb ainm Teach Doinn.[7] Creideadh go ndeachaigh anamacha na marbh ann, chun cónaí ann go síoraí, sin nó fanacht ann ar feadh tréimhse sula rachaidís go dtí an t-Alltar,[8] nó sula bheith athionchollaithe.[7] Chreidtí in Éirinn go ndeachaigh anamacha na marbh siar thar lear i dtreo luí na gréine.[9] Taobh siar dusta an ea an t-oileán phantom, Uí Bhreasail.

Féach freisin

cuir in eagar

Naisc sheachtracha

cuir in eagar
  1. 1.0 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 1.6 1.7 Koch, John T. Celtic Culture: A Historical Encyclopedia. ABC-CLIO, 2006, lch. 1671
  2. columbia theological seminary may 11 2017. https://www.ctsnet.edu/celts-people-end-world/ Curtha i gcartlann 2019-11-05 ar an Wayback Machine
  3. 3.0 3.1 MacKillop, James. Dictionary of Celtic Mythology. Oxford University Press, 1998, ll .21, 205, 270, 322–3, 346, 359–60. ISBN 0-19-280120-1.
  4. Cf. Eleanor Hull, The Silver Bough in Irish Legend, in Folk-Lore, xii.
  5. 5.0 5.1 MacCulloch, J. A. (1911). The Religion of the Ancient Celts, lch. 362.
  6. Byrne, Aisling. Otherworlds: Fantasy and History in Medieval Literature. Oxford University Press, 2015, lch. 34
  7. 7.0 7.1 Freitag, Barbara. Hy Brasil: The Metamorphosis of an Island. Rodopi, 2013, ll. 98-99, 101
  8. MacKillop 1998, ll. 147–9
  9. Ó hÓgáin, Dáithí. The Sacred Isle: Belief and Religion in Pre-Christian Ireland. Boydell & Brewer, 1999, ll. 27, 58