Rialtas an 34ú Dáil

Rialtas an 34ú Dáil
	;
Sonraí
Cineál	Rialtais na hÉireann
Stair
Téann in áit	Harris Ministry (en)
Dáta a bunaíodh	23 Eanáir 2025

Ar an 23 Eanáir 2025, fuair Micheál Martin séala a oifige ó Uachtarán na hÉireann Michael D Higgins tar éis don Dáil vótáil i bhfabhar é a cheapadh ina Thaoiseach don dara uair. Sular caitheadh aon vóta, fágadh faoin duine is óige i bpáirtí parlaiminte Fhianna Fáil, Albert Dolan, Micheál Martin a mholadh mar Thaoiseach. 95 Teachta Dála a vótáil ar a shon agus 76 a vótáil ina aghaidh. (Mhol an Teachta Dála Mairéad Farrell ó Shinn Féin ceannaire a páirtí féin Mary Lou McDonald don phost),^[1]^[2]

Beidh Martin ina Thaoiseach go dtí mí na Samhna 2027 nuair a thiocfaidh ceannaire Fhine Gael agus an Tánaiste nua Simon Harris i gcomharbacht air.^[3]

An Chomhaireacht i mí Eanáir 2025

Taoiseach – Micheál Martin

Tánaiste, Aire Gnóthaí Eachtracha agus Trádála, Aire Cosanta – Simon Harris

Aire Caiteachais Phoiblí, Bonneagair, Seirbhísí Poiblí, Athchóirithe agus Digitithe – Jack Chambers

Aire Dlí agus Cirt, Gnóthaí Baile agus Imirce – Jim O'Callaghan

Aire Coimirce Sóisialaí, Aire Gnóthaí Tuaithe, Pobail agus na Gaeltachta – Dara Calleary

Aire Tithíochta, Rialtais Áitiúil agus Oidhreachta – James Browne

Aire Aeráide, Comhshaoil agus Fuinnimh, Aire Iompair – Darragh O'Brien

Aire Breisoideachais, Ardoideachais, Taighde, Nuálaíochta agus Eolaíochta – James Lawless

Aire Leanaí, Míchumais agus Comhionannais – Norma Foley

Aire Airgeadais – Paschal Donohoe

Aire Sláinte – Jennifer Carroll MacNeill

Aire Oideachais agus Óige – Helen McEntee

Aire Talmhaíochta, Bia, Iascaigh agus Mara – Martin Heydon

Aire Fiontar, Turasóireachta agus Fostaíochta – Peter Burke

Aire Ealaíon, Meán, Cumarsáide, Cultúir agus Spóirt – Patrick O'Donovan

Ceapadh Mary Butler ó Fhianna Fáil mar Phríomh-Aoire an Rialtais agus ceapadh í ina hAire Stáit um meabhairshláinte freisin.

Athcheapadh an t-abhcóide sinsearach Rossa Fanning ina Ard-Aighne.

Rannpháirtíocht

Ochtar Airí ó Fhianna Fáil agus seachtar ó Fhine Gael a bhí sa Chomhaireacht i mí Eanáir 2025. B'é Peter Burke ó Fhine Gael an t-aon duine a bhí le leanúint den chúram a bhí air sa rialtas 2020-2024. B'é Charlie McConalogue ó Fhianna Fáil an t-aon duine ón rialtas 2020-2025 nach raibh sa Chomhaireacht nua.

Bhí aon duine dhéag ó Chúige Laighean sa Chomhaireacht nua, triúr ó Chúige Mumhan agus duine amháin ó Chúige Chonnacht. (Ar chúl éaga a bhí na hUltaigh).^[1] B'é an Teachta Dála Dara Calleary an t-aon duine den chúigear déag airí sinsearacha nua gurb as cúige Chonnacht nó cúige Uladh dóibh.

Rinne Micheál Martin rogha a tharraing conspóid nuair nár thug sé post mar aire rialtais d’oiread agus bean amháin sa bhreis. Ní raibh ach triúr banairí sa Rialtas an 34ú Dáil (Norma Foley ó Fhianna Fáil, agus Helen McEntee agus Jennifer Carroll MacNeill ó Fhine Gael). Ní raibh Mary Butler (an príomhaoire) nó Niamh Smyth ainmnithe mar airí rialtais ag Micheál Martin.^[4] Chuaigh rannpháirtíocht na mban sa rialtas ag an leibhéal is sinsearaí ar gcúl – bhí ceathrar banairí sa Rialtas an 33ú Dáil.

Airí stáit

Deichniúr airí stáit a bhí ag Fianna Fáil agus ochtar a bhí ag Fine Gael. Cúigear neamhspleách a bhí ann mar chuid den socrú faoinar bunaíodh an rialtas. Bhí brú ar pháirtithe an rialtais a chinntiú go mbeadh cuid mhaith ban i measc na gceapachán i ndiaidh na conspóide faoina laghad ban a ceapadh ina n-airí sinsearacha. Seisear ban a bhí ina n-airí stáit.

Tugadh cead ag triúr Mór-Airí Stáit freastal ar chruinnithe den Chomhaireacht ach ní raibh cead acu labhairt iontu. B'iad Hildegarde Naughton ó Fhine Gael agus na Teachtaí Dála Neamhspleácha ón nGrúpa Réigiúnach Seán Canney agus Noel Grealish.^[1]

Jerry Buttimer (FG), an Roinn Forbartha Tuaithe agus Pobail agus Gaeltachta agus an Roinn Iompair (forbairt pobail agus carthanachtaí agus an córas iompair faoin tuath).
Thomas Byrne (FF), gnóthaí Eorpacha (post a bhí ag Byrne cheana, idir 2020-2022)
Niamh Smyth (FF) sa Roinn Fiontair
Jennifer Murnane O’Connor (FF), ina haire stáit sa Roinn Sláinte
Emer Higgins (FG) a bheidh sa Roinn Caiteachais Phoiblí
Charlie McConalogue (FF, an t-iar-aire talmhaíochta ó Dhún na nGall), Aire Spóirt, post a bhíonn á shantú ag go leor
Colm Brophy (FG)m Aire Stáit don Inimirce, agus próifíl ard ag baint léi
Niall Collins (FF ó Luimneach) athcheaptha ina aire stáit sa Roinn Dlí agus Cirt, ag plé leis an athchóiriú dlí
Timmy Dooley (FF), Roinn Talmhaíochta
Robert Troy (FF) ina aire stáit do na comhair chreidmheasa agus seirbhísí airgeadais. d’éirigh sé as; I mí Lúnasa 2022 tháinig sé chun solais gur theip air leasanna maoine a fhógairt.^[5]
Michael Moynihan (FF) ina Aire Stáit don Oideachas Speisialta
Alan Dillon (FG), an Roinn Fiontair
Kieran O’Donnell (FG), an Roinn Sláinte agus Tithíochta agus cúram daoine aosta air
Neale Richmond (FG) ina aire stáit sa Roinn Gnóthaí Eachtracha agus é freagrach as an diaspora
John Cummins (FG, Port Láirge), ina aire stáit sa Roinn Tithíochta
Christopher O’Sullivan (FF), freagrach as cúrsaí dúlra, oidhreachta agus bithéagsúlachta
Hildegarde Naughton (FG), freagrach as daoine atá faoi mhíchumas.
Seán Canney (Neamhspleách), an Roinn Iompair^[6]
Noel Grealish (Neamhspleách), sa Roinn Talmhaíochta
Marian Harkin (Neamhspleách), Roinn Breisoideachais
Kevin ‘Boxer’ Moran (Neamhspleách), cúram an OPW air
Michael Healy-Rae (Neamhspleách), ina aire stáit sa Roinn Talmhaíochta

Gaeilge

Bhí seachtar Gaeilgeoir i measc an chúigear déag airí sinsearacha a ceapadh i mí Eanáir 2025, seisear ó Fhianna Fáil agus duine amháin ó Fhine Gael. Is iad an seisear ó Fhianna Fáil an Taoiseach féin, Micheál Martin; Dara Calleary, Jim O’Callaghan; Darragh O’Brien; Norma Foley; agus Jack Chambers. An tAire Cumarsáide Ealaíon agus Meán, Patrick O’Donovan, an t-aon duine de sheachtar airí Fhine Gael a bhfuil dóthain Gaeilge aige le hagallamh beo a dhéanamh leis na meáin Ghaeilge.^[7]

Cainteoir líofa Gaeilge é duine amháin den naonúr déag airí stáit nua a d’fhógair an Rialtas , Thomas Byrne ó Fhianna Fáil. Bhí roinnt Gaeilge freisin ag duine de na mórairí stáit nua, Hildegarde Naughton.

Ar an aire sinsearach Dara Calleary a raibh príomhchúram na Gaeltachta. Bhí aire sinsearach don Ghaeilge i measc na n-éileamh réamhthoghchán a bhí ag Conradh na Gaeilge.^[8]

Féach freisin

Tagairtí

↑ ^1.0 ^1.1 ^1.2 Nuacht RTÉ (23 Eanáir 2025). "Comhaireacht nua fógartha ag Micheál Martin" (ga-IE).
↑ tuairisc.ie (23 Eanáir 2025). "Airí an chomhrialtais nua ainmnithe ag an Taoiseach, príomhchúram na Gaeltachta ar Dhara Calleary".
↑ tuairisc.ie (23 Eanáir 2025). "Micheál Martin tofa ina Thaoiseach den dara huair".
↑ Cathal Mac Coille (25 Eanáir 2025). "Ceachtanna le foghlaim ar gach taobh sa Dáil" (ga-IE). Tuairisc.ie. Dáta rochtana: 2025-01-26.
↑ RTÉ news (2022-08-24). "Robert Troy resigns from Minister of State role" (as en).
↑ "Seolann na hAirí O’Brien agus Canney ‘Luasanna Níos Moille, Bóithre Níos Sábháilte’ - feachtas a thacaíonn le sábháilteacht ar bhóithre." (ga). www.gov.ie (2025-01-30). Dáta rochtana: 2025-02-02.
↑ "Naonúr Gaeilgeoirí ceaptha ina n-airí nó ina n-airí stáit sa rialtas nua" (ga-IE). Tuairisc.ie (2025-01-30). Dáta rochtana: 2025-02-02.
↑ "23 aire stáit le ceapadh, ach dóchas ann go mbeidh an Ghaeltacht ag aire sinsearach an geábh seo" (ga-IE). Tuairisc.ie (2025-01-29). Dáta rochtana: 2025-02-02.

[:0-1] 1.0 ^1.1 ^1.2 Nuacht RTÉ (23 Eanáir 2025). "Comhaireacht nua fógartha ag Micheál Martin" (ga-IE).

[2] tuairisc.ie (23 Eanáir 2025). "Airí an chomhrialtais nua ainmnithe ag an Taoiseach, príomhchúram na Gaeltachta ar Dhara Calleary".

[3] tuairisc.ie (23 Eanáir 2025). "Micheál Martin tofa ina Thaoiseach den dara huair".

[4] Cathal Mac Coille (25 Eanáir 2025). "Ceachtanna le foghlaim ar gach taobh sa Dáil" (ga-IE). Tuairisc.ie. Dáta rochtana: 2025-01-26.

[5] RTÉ news (2022-08-24). "Robert Troy resigns from Minister of State role" (as en).

[6] "Seolann na hAirí O’Brien agus Canney ‘Luasanna Níos Moille, Bóithre Níos Sábháilte’ - feachtas a thacaíonn le sábháilteacht ar bhóithre." (ga). www.gov.ie (2025-01-30). Dáta rochtana: 2025-02-02.

[7] "Naonúr Gaeilgeoirí ceaptha ina n-airí nó ina n-airí stáit sa rialtas nua" (ga-IE). Tuairisc.ie (2025-01-30). Dáta rochtana: 2025-02-02.

[8] "23 aire stáit le ceapadh, ach dóchas ann go mbeidh an Ghaeltacht ag aire sinsearach an geábh seo" (ga-IE). Tuairisc.ie (2025-01-29). Dáta rochtana: 2025-02-02.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]