Mí-ord le fadhbanna iompair agus teanga is ea an t-Uathachas, nó riocht ina bhfeidhmíonn duine go mínormálta in idirghníomhú sóisialta, le hiompar athdhéanta is cumarsáid fhabhtach, a thosaíonn roimh 3 bliana d'aois.

Teimpléad:WD Bosca Sonraí GalarUathachas
cuir in eagar
Cineálautism spectrum disorder (en) Aistrigh, galar, neurodiversity (en) Aistrigh agus neamhord néarafhorbartha Cuir in eagar ar Wikidata
Speisialtacht leighissíceolaíocht, síciatracht, néaraishíceolaíocht, oideolaíocht, behavioral analysis (en) Aistrigh agus síceolaíocht forbartha Cuir in eagar ar Wikidata
Cóireáil chliniciúil
Comharthaístimming (en) Aistrigh, sensory processing differences (en) Aistrigh, executive disfunction (en) Aistrigh, echolalia (en) Aistrigh, autistic special interest (en) Aistrigh, hyperfocus (en) Aistrigh, autistic meltdown (en) Aistrigh, toe walking (en) Aistrigh, social communication disorder (en) Aistrigh, autistic rage (en) Aistrigh agus autistic shutdown (en) Aistrigh Cuir in eagar ar Wikidata
ScrúduitheChecklist for Autism in Toddlers (en) Aistrigh, Modified Checklist for Autism in Toddlers (en) Aistrigh, autism-spectrum quotient (en) Aistrigh, Autism Diagnostic Observation Schedule (en) Aistrigh, Childhood Autism Rating Scale (en) Aistrigh, The Developmental, Dimensional and Diagnostic Interview (en) Aistrigh, The Diagnostic Interview for Social and Communication Disorders (en) Aistrigh, The Autism Diagnostic Interview-Revised (ADI-R) (en) Aistrigh, The Ritvo Autism Asperger Diagnostic Scale-Revised (en) Aistrigh, Social Responsiveness Scale (en) Aistrigh, Social Communication Questionnaire (en) Aistrigh, Quantitative Checklist for Autism in Toddlers (en) Aistrigh, Screening Tool for Autism in Children aged Two Years (en) Aistrigh, Childhood Autism Screening Test (en) Aistrigh agus Autism Spectrum Screening Questionnaire (en) Aistrigh Cuir in eagar ar Wikidata
Cóireáilautism therapy (en) Aistrigh, oideachas sícealuadrach, Relationship Development Intervention (en) Aistrigh, assertiveness training (en) Aistrigh, applied behavior analysis (en) Aistrigh, dialectical behavior therapy (en) Aistrigh, Early intensive behavioral intervention (EIBI) for young children with autism spectrum disorders (ASD) (en) Aistrigh agus Discrete trial training (en) Aistrigh Cuir in eagar ar Wikidata
 Cógais
venlafaxine (en) Aistrigh, risperidone (en) Aistrigh, quetiapine (en) Aistrigh agus (RS)-fenfluramine (en) Aistrigh Cuir in eagar ar Wikidata
Pataigineas
Cúis ghéiniteachPARD3B, TAF1C, MACROD2, PPP2R5C, CHD8, TBR1 agus LMX1B Cuir in eagar ar Wikidata
Cúiscauses of autism (en) Aistrigh, oidhreachtúlacht agus comhshaol Cuir in eagar ar Wikidata
Aicmiú
ICD-10F84.0 Cuir in eagar ar Wikidata
ICD-9299.00 Cuir in eagar ar Wikidata
Acmhainní seachtracha
Enciclopèdia Catalana0082011 Cuir in eagar ar Wikidata
OMIM209850 Cuir in eagar ar Wikidata
DiseasesDB1142 Cuir in eagar ar Wikidata
MedlinePlus001526 Cuir in eagar ar Wikidata
eMedicine912781 Cuir in eagar ar Wikidata
Patient UKautism Cuir in eagar ar Wikidata
MeSHD001321 Cuir in eagar ar Wikidata
GeneReviewsPanoramica Cuir in eagar ar Wikidata
Orphanet106 Cuir in eagar ar Wikidata
UMLS CUIC0004352 Cuir in eagar ar Wikidata
DOIDDOID:12849 Cuir in eagar ar Wikidata
Feasachta ar Uathachas

Meastar go mbaineann sé le páiste amháin as 2,000[1], agus 4 oiread níos minice i mbuachaillí ná cailíní. Ní fios cad is cúis leis, agus tá taighde, taighde géiniteach mar chuid de, ar siúl ar fud an domhain chun tuiscint a fháil air.

 

Bíonn raon leathan intleachtachta ag páistí uathacha, agus braitheann an toradh don pháiste ar na háiseanna foghlama a chuirtear ar fáil dó. Is féidir le 80% de na páistí cúram a thabhairt dóibh féin nuair a fhásann siad suas.

Is iad trí príomhtréithe an uathachais ná:

  • Easpa idirghníomhaíocht shóisialta
  • Easpa nó moill in úsáid teanga
  • Suim thar fóir i rudaí ar leith
     
    Ba é Leo Kanner a chum an téarma Uathachas leanbaí in 1943.

Ní mí-ord de chineál amháin atá i gceist, áfach. Labhraítear faoi speictream mí-oird an uathachais. Is féidir na mí-oird a rangú de réir cé chomh dona is atá siad. Sampaí is ea

  • Uathachas leanbaí
  • Siondróm Asperger

B'é Leo Kanner, síciatraí páistí Ostarach a d'oibrigh sna Stáit Aontaithe (agus a rugadh san Ostair i 1894), a thug an chéad chur síos ar airíonna an uathachais. D'fhoilsigh sé páipéar tábhachtach, Autistic Disturbances of Affective Contact, i 1943, agus b'é seo bunús ar staidéar eolaíoch faoin t-uathachas, in éineacht le hobair Asperger.

D'úsáid Lorna Wing an téarma "siondróm Asperger" don chéad uair i 1981. Ba phéidiatraí ón Ostair Hans Asperger a rinne an chéad chur síos ar an siondróm ina thráchtas dochtúireachta i 1944. Die Autistischen Psychopathen a thug sé air. I rith na 1940í, rinne Asperger staidéar ar ghrúpa buachaillí a bhí difriúil ó thaobh iompar pearsanta de, i gcomparáid le leanaí eile. Bhí fadhbanna teagmhála is sóisialta acu a bhí cosúil le leanaí le huathachas ach ní raibh na fadhbanna urlabhra is teanga a baineadh le huathachas acu.

Cé gurbh Ostaraigh an bheirt acu, níor bhuail siad riamh le chéile.

In Éirinn

cuir in eagar

Bhí imní in Éirinn faoin vacsaín MMR (Bruitíneach, Leicneach agus Bruitíneach Dhearg) tar éis "staidéar" ón Dr. Andrew Wakefield sa Ríocht Aontaithe sa bhliain 1998 faoin gceangal idir an t-uathachas agus an MMR. Ach ta a fhios againn nach bhfuil baint ar bith ann idir an t-uathachas agus an vacsaín[2].

 

Féach freisin

cuir in eagar
  1. Hussey, Matt- Fréamh an Eolais (Coiscéim 2011)
  2. Vaxxed: From Cover-up to Catastrophe (2016) Information for parents http://www.immune.org.nz/sites/default/files/resources/Written%20Resources/ConcernVaxxedImac20170421V01Final.pdf Curtha i gcartlann 2018-02-18 ar an Wayback Machine