Rítheaghlach in Éirinn sa 5ú haois ba ea Uí Eineachghlais (Meán-Ghaeilge Uí Enechglaiss), a sholáthraigh roinnt luathríthe na Laigean.

Bhí Uí Eineachghlais bunaithe ar dtús ar mhánna Chill Dara that timpeall an Náis,[1] ach cuireadh an ruaig orthu soir thar Shléibhte Chill Mhantáin sa céad leath den 6ú haois, de bharr ionraí agus concas Uí Néill. D'éirigh siad ina ndream neamhthábhachtach ó thaobh na polaitíochta de, suite idir an Dál Messin Corb agus Uí Dega, ar chósta Chill Mhantáin thart timpeall An Inbhir Mhóir. San 11ú haois, thug a dtaoisigh orthu féin an sloinne Ó Fiachraí

Creideann Devane:[2] go raibh:

croílár chríocha Uí Eineachghlais suite i gCairbre, Contae Chill Dara, siar chuir nó dislocation either by Cairbre mac Néill, nó a mhacasa, an ruaig orthu sa 5ú/6ú haois.

Deir sé fosta, faoi réir na bhfoinsí:

bhí an Dál Messin Corb (géag Uí Eineachghlais) i gceannas i an dtuaisceart na Laigean sa 5ú haois, agus chun tosaí ag cosaint an chúige in éadan Cairbre mac Néill. Tugann Vita tripartita Sancti Patricii tacú sin tuairim seo, inar bhuail Pádraig, nó níos dóichí Palladius, le muintir Uí Garrchon go gairid tar éis di teacht go hÉirinn. Tharla an cruinniú gar den Nás, suite mar atá i Mag Liphi (Maigh na Life), croílár ansin de chumhacht pholaitiúil i dtuaisceart na Laigean.

Pearsana mór le rá

cuir in eagar

Rí na Laigean ba ea Mac Cairthinn mac Coelboth, agus ar duine desna ríthe stairiúla is luaite a ndearnadh tagairt air. Maraíodh é i gCath Fremen sa bhliain 446.

File de bhunadh Guaire ba ea Dubhthach moccu Lughair (cé go raibh sé ar marthain seasca bliain roimh theacht Uí Eineachghlais sa cheantar).

Is iad a leanas roinnt clann Ui Eineachghlais:

  • Ui Chuanach - síolraithe ó Chuana mac Maoil Aithgean, a gar-fhionnó Fionnchadha mhic Bhreasail Eineachghlais
  • Ui Thairmeisc - síolraithe ó Thairmeasc mac Scandláin, gar-fhionnó Fhionnchadha mhic Bhreasail Eineachghlais
  • Uí Muireanaigh - síolraithe ó Emmal mac Breasail Eineachghlais
  • Síol Diocholla mhic Eoghain - síolraithe ó Dhicuill mac Eoghain, gar-fhionnó Nath Í mhic Bhreasail Eineachghlais
  • Uí Mhic Fhirithe - síolraithe ó Dhaurtheacht mac Breasail Eineachghlais
  • Uí Ailealla - síolraithe ó Dhaurthecht
  • Fergnae - síolraithe ó Nannaidh mac Breasail Eineachghlais
  • Uí Fhiachrach - síolraithe ó Fiachra mac Fionnsneachta, fl. 984, a quo Ó Fiachraí
Cathair Mór
 
 
 
Breasal Eineachghlais
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Fionchadh
 
Eammal
 
Nath Í
 
Daurtheacht
 
Nannaidh
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Amhlaghaidh
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Muireadach
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Bearach
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Eoghan
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Dicuill
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Maol Dobharchon
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Tuaimin
 
Cú Dobhair
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Dúnghalach
 
Conmaol
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Dúnlang
 
Dubh Dá Leithe
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Dúnchadh
 
Rudgus
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Fiachra
 
Dúnghalach
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Cathal
 
Cináed
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Cinaed
bás 917
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Fionnsneachta
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Fiachra
fl. 984
a quo Ó Fiachraí
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Dúnlang
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Giolla Caomhín
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Cú Mara
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Giolla Caomhín
  • Irish Kings and High Kings, Francis John Byrne, Baile Átha Cliath, 1973; 3ú heagrán, 2001
  • Kings, Saints and Sagas, Alfred P. Smyth, in Wicklow:History and Society, Baile Átha Cliath, 1994. Ll. 42, 43, 47, 99.
  • Carbury, Co. Kildare - topographical and onomastic hypotheses, Caitriona Devane, in Above and beyond:Essays in memory of Leo Swan, ll. 187–122, eagraithe ag Tom Condit agus Christiaan Corlett, Wordwell, 2005. ISBN 1-869857-86-0.
  1. Devane, 2005, Cnoc Chairbre
  2. Devane, lch. 187, 2005


Teimpléad:Laigin