Stair

Cur síos ar an saol atá caite, agus ciall a bhaint aisti, atá i gceist le stair. Is ón Fhraincis "Histoire" a tháinig an focal go Gaeilge, agus tá a bhunús sa bhfocal Gréigise ἱστορία, historia, a chiallaíonn eolas a fuarthas trí imscrúdú. Is féidir stair réigiúin leathain agus cultúir ar fad a chur síos agus staidéar a dhéanamh orthu, nó is féidir dian-staidéar a dhéanamh ar thír, ar bhaile, ar dhuine, nó ar cheird nó aon gné eile den saol thar am.

Historia, Nikolaos Gyzis (1892)

Stair an domhain

Dineasár

Príomhalt: Stair an Domhain

Baineann stair an Domhain leis na heachtraí agus tréimhsí i bhforbairt an phláinéid ar feadh na 4.6 billiún bliain idir cruthú na cruinne agus an lá inniu.

• An Ollphléasc, cruthú na hollchruinne
• Aeón Prótarasóch
  • Ré Phailéaprótarasóch
  • Ré Mhéiseaprótarasóch
  • Ré Neoprótarasóch
• Ré Phailéasóch
  • An Pailéasóch
  • An Méiseasóch
  • An Céineasóch

Réamhstair

Stonehenge

Príomhalt: An Réamhstair

Roinntear an réamhstair mar seo:

• An Chlochaois
• An Chré-umhaois
• An Iarannaois

Aoiseanna idir an réamhstair agus an lá inniu

An Phlá Mhór

• An Ré Ársa
• An Ré Dhorcha
• An Mheánaois
• Ré na Lochlannach
• Ré na Fionnachtana
• Ré an Réasúin, nó Aois na hEagna
• Ré na hEagnaíochta, nó Ré an tSoilsithe
• Aois na Tionsclaíochta
• Aois na Faisnéise
• Aois an Spáis

Gnéithe den stair acadúil

• Stair Áitiúil
• Stair Mhíleata
• Stair Shóisailta

Féach freisin

• Stair na hÉireann