Rogallach mac Uatach

Rogallach mac Uatach
Beathaisnéis
Bás	649 ;
Gníomhaíocht
Gairm	monarc
Teaghlach
Páiste	Ceallach mac Raghallaigh, Fergus mac Rogallach Ó Briuin
Athair	Uada mac Aodha
Duine muinteartha	Domhnall mac Cathail (garmhac); Muiredach Muillethan (garmhac)

Rí na gConnacht de chlann Uí Bhriúin ba ea Raghallach mac Uada (Sean-Ghaeilge Rogallach mac Uatach) (bás 649^[1]). Uada mac Aodha (bás 600), iar-rí, ba ea a athair.^[2] Phós sé Muireann de Cineál Chairbre, the gar-dhubhó an Ardrí, Tuathal Maolgharbh (bás 544).^[3]

Tháinig Raghallach i gcoróin tar éis dó an t-iar-rí, Colmán mac Cobhthaigh de chlann Uí Fhiachrach Aidhne (bás 622), a chloí i gCath Cenbuigi (Canbo, Contae Ros Comáin). Molann Francis Byrne gurbh é siúd an chéad duine dá chlann a raibh go deimhin ina rí Chonnacht.^[4] Dar le Seathrún Céitinn, d'eagraigh Raghallach cruinniú leo siúd a d'fhéadfadh a choróin a éileamh, agus mharaigh sé go fealltach a nia ann.

Bhí caidreamh colach ag Raghallach lena iníon, údar mór díomá dá bhean chéile Muireann, a tribe gearán leis an Ardrí. Níor éirigh le hidirghuí Naomh Fhéichín fiú a bhéasa a athrú.

Ag seilg lá, ghoin sé fia lena shleá. Lean sé é ach bhí an fia maraithe cheana ag beirt sclábhaithe. D'éiligh sé an fhiafheoil uathu, ach mharaigh na sclábhaithe é ar a chapall bán.^[5]

Insítear i nAnnála Tiarnaigh gurbh é a mharfóir ná Máel Brigte mac Mothlachán de Corco Cullu, aitheachthuath Chiarraí Aoí, dream mór ar Mag nAí, críocha dúchais Uí Bhriúin.^[4]

I measc a mhac, bhí a leanas:

Cathal (bás 680) a bhain díoltas as a bhás^[6]
Ceallach (bás 705), rí Chonnacht
Fearghas (bás 654), sinsear rítheaghlach Uí Bhriúin Aoi.

Féach freisin

Ríthe na gConnacht

Foinsí

Annála Tiarnaigh
Seathrún Céitinn, Foras Feasa ar Éirinn
T. M. Charles-Edwards, Early Christian Ireland
Francis J.Byrne, Irish Kings and High-Kings
Daniel P. McCarthy, The Chronology of the Irish Annals

Naisc sheachtracha

Corpus of Electronic Texts

Tagairtí

↑ Daniel P. McCarthy, The Chronology of the Irish Annals
↑ Francis J.Byrne, Irish Kings and High-Kings, Tábla 19
↑ Dobbs, Margaret E., “The Ban-shenchus [cuid 2]”, Revue Celtique 48 (1931), lch. 180: Muirend ingen Mail Duin m. Suibne m. Aeda m. Garbain m. Thuathail Mail Gairb, bean Ragallaig (ob. 648) m. Uadach, mathair a tri mac. I. Feargus (ob. 649) 7 Cathal 7 Cellach: 7 ba bean do Diarmaid (ob. 664) m. Aeda Slaini in Muireand sin.
↑ ^4.0 ^4.1 Byrne, lch. 246
↑ Seathrún Céitinn, Foras Feasa ar Éirinn, Leabhar III, ll. 131-135
↑ Annála Tiarnaigh, AT T649.1

[1] Daniel P. McCarthy, The Chronology of the Irish Annals

[2] Francis J.Byrne, Irish Kings and High-Kings, Tábla 19

[3] Dobbs, Margaret E., “The Ban-shenchus [cuid 2]”, Revue Celtique 48 (1931), lch. 180: Muirend ingen Mail Duin m. Suibne m. Aeda m. Garbain m. Thuathail Mail Gairb, bean Ragallaig (ob. 648) m. Uadach, mathair a tri mac. I. Feargus (ob. 649) 7 Cathal 7 Cellach: 7 ba bean do Diarmaid (ob. 664) m. Aeda Slaini in Muireand sin.

[Byrne,_lch._246-4] 4.0 ^4.1 Byrne, lch. 246

[5] Seathrún Céitinn, Foras Feasa ar Éirinn, Leabhar III, ll. 131-135

[6] Annála Tiarnaigh, AT T649.1

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]