Neil Bartlett (ceimiceoir)


Ba cheimiceoir é Neil Bartlett (15 Meán Fómhair 19325 Lúnasa 2008) a rinne speisialtóireacht dúil cheimiceach fluairín agus ar chomhdhúile ina raibh fluairín ann, agus a bhain clú agus cáil amach as chéad chomhdhúil a shintéisiú as triathghás. Theagasc sé ceimic in Ollscoil British Columbia agus in Ollscoil California, Berkeley.

Infotaula de personaNeil Bartlett
Beathaisnéis
Breith15 Meán Fómhair 1932
Newcastle upon Tyne, England Cuir in eagar ar Wikidata
Bás5 Lúnasa 2008
75 bliana d'aois
Walnut Creek, California Cuir in eagar ar Wikidata
Siocair bháisAinéaras aortach
Faisnéis phearsanta
Scoil a d'fhreastail sé/síOllscoil Durham
Ollscoil Newscastle Cuir in eagar ar Wikidata
Áit chónaitheStáit Aontaithe Mheiriceá
Gníomhaíocht
Réimse oibreCeimic
Gairmceimiceoir, múinteoir ollscoile Cuir in eagar ar Wikidata
FostóirOllscoil Princeton
Ollscoil na Colóime Briotanaí
Ollscoil California, Berkeley Cuir in eagar ar Wikidata
Ball de
Spéis aige/aici iFluorine compound (en) Aistrigh
TeangachaBéarla
Saothar
Saothar suntasach
Gradam a fuarthas

Beathaisnéis

cuir in eagar

Rugadh Neil Bartlett ar 15 Meán Fómhair 1932 i Newcastle-upon-Tyne, Sasana.[1] Chuaigh suim Bartlett sa cheimic siar go dtí turgnamh ag Scoil Ghramadaí Heaton nuair nach raibh sé ach aon bhliain déag d'aois, inar ullmhaigh sé "beautiful, well-formed" ( "álainn, dea-chruthaithe") trí imoibriú amóinia uiscí le sulfáit chopair.[2] Rinne sé iniúchadh ar an gceimic trí shaotharlann aistrithe a thógáil i dteach a thuismitheoirí ag úsáid ceimiceáin agus earraí gloine a cheannaigh sé ó shiopa soláthair áitiúil. Chuaigh sé ar aghaidh chun freastal ar Choláiste an Rí, Ollscoil Durham (a chuaigh ar aghaidh go dtí Ollscoil Newcastle [3] ) sa Ríocht Aontaithe áit ar bhain sé Baitsiléir Eolaíochta amach (1954) agus ansin dochtúireacht (1958).

Sa bhliain 1958, thosaigh gairmréim Bartlett nuair a ceapadh é ina léachtóir sa cheimic ag Ollscoil British Columbia i Vancouver, Ceanada áit a bhainfeadh sé céim ollaimh amach ar deireadh thiar. Le linn a thréimhse san ollscoil fuair sé amach go raibh triathgháis imoibríoch a dhóthain chun nasc ceimiceach a dhéanamh. D’fhan sé ann go dtí 1966, nuair a d’aistrigh sé go hOllscoil Princeton mar ollamh le ceimic agus mar bhall den fhoireann taighde ag Bell Laboratories. Chuaigh sé ar aghaidh ansin le dul isteach i roinn na ceimice in Ollscoil California, Berkeley i 1969 mar ollamh le ceimic go dtí gur scoir sé sa bhliain 1993. Bhí sé ina eolaí foirne freisin ag Saotharlann Náisiúnta Lawrence Berkeley ó 1969 go 1999. Sa bhliain 2000, ceapadh é ina shaoránach eadóirsithe de na Stáit Aontaithe. Fuair sé bás ar 5 Lúnasa 2008 de bharr ainéaras aortach réabtha. Chónaigh sé lena bhean Christina Bartlett go dtí a bháis. Bhí ceathrar clainne acu.

Ba í príomhspeisialtacht Bartlett ceimic an fhluairín agus na gcomhdhúile ina bhfuil fluairín iontu. Sa bhliain 1962, d'ullmhaigh Bartlett an chéad chomhdhúil triathgháis, xeanón heicseafhluaraplaitíneáit,[4][5] Xe + [PtF 6 ] . Bhí sé seo n aghaidh na múnlaí seanbhunaithe a bhain le fiús, mar gur creideadh go raibh gach triathghás go hiomlán támh do chuingir cheimiceach. Chruthaigh agus d'athchruthaigh sé roinnt fluairídí eile de xeanón ina dhiaidh sin: XeF 2, XeF 4, agus XeF 6. Trí leas a bhaint as an tuaslagóir agus bunairíonna XeF 6, bhí sé in ann an chéad chomhdhúil óir cúig fhiús, Xe 2 F 11 + AuF 6 , a ullmhú.

  1. "Neil Bartlett and the Reactive Noble Gases".[1]
  2. Jolly, William L. "Neil Bartlett, In Memoriam". [2] Curtha i gcartlann 2013-07-17 ar an Wayback Machine
  3. Universities of Durham and Newcastle upon Tyne Act 1963. [3] Curtha i gcartlann 2010-07-05 ar an Wayback Machine
  4. Bartlett (1962). "Xenon hexafluoroplatinate(V) Xe+[PtF6]". Proceedings of the Chemical Society 1962 (6). doi:10.1039/PS9620000197. 
  5. Hargittai (2009). "Neil Bartlett and the first noble-gas compound". Structural Chemistry 20 (December): 953–959. doi:10.1007/s11224-009-9526-9. Dáta rochtana: 27 August 2018.