Nan Ghriallais

amhránaí Éireannach

Amhránaí ar an seannós ab ea Nan Ghriallais, Áine bean Uí Fhátharta (2 Aibreán 1936 - 19 Samhain 2018).[1][2] agus duine de mhóramhránaithe sean-nóis na hÉireann.[3][4]

Infotaula de personaNan Ghriallais
Ainm sa teanga dhúchais(ga) Áine Ghriallais Cuir in eagar ar Wikidata
Beathaisnéis
Breith2 Aibreán 1936
Muiceanach idir Dhá Sháile, Éire Cuir in eagar ar Wikidata
Bás19 Samhain 2018
82 bliana d'aois
Gníomhaíocht
Gairmamhránaí Cuir in eagar ar Wikidata
TeangachaAn Ghaeilge
Gradam a fuarthas

iTunes: 306727545 Allmusic: mn0002674549 Cuir in eagar ar Wikidata

Is í Nan Ghriallais an dara duine riamh a bhuaigh Corn Uí Riada nuair a thug sí an corn sin léi ag Oireachtas na Gaeilge i 1973.[5] Bhain beirt deirfiúracha léi Corn Uí Riada chomh maith, Sarah agus Nora.

Corn Uí Riada

Rugadh Áine, nó Nan mar ba mhó a thugtaí uirthi, sa mbaile ar an 2 Aibreán 1936, Tógadh í i Muiceanach Idir Dhá Sháile, ar dhuine den dáréag clainne a bhí i dteaghlach ceolmhar mhuintir Ghriallais, a bhfuil a gcáil i bhfad is i ngearr as a gcumas fonnadóireachta. Bhí Nan ar an tríú duine clainne. agus oileadh í ar Scoil Náisiúnta Leitir Mucú. Bhuaigh sí an chéad duais i gcomórtas de chuid na feise agus gan í ach aon bhliain déag d’aois.

Mar a rinne a lán dá haois thug Nan a haghaidh ar Bhoston Mheiriceá sa bhliain 1952. Chaith sí roinnt blianta ann, ag déanamh obair tí den chuid is mó. Phós sí Seán Ó Fátharta (Seán an Fhátharta) as an Tuairín sa mbliain 1960 i mBostún.

In 1964 d'fhill sí ar Chonamara a dúchais, ar Mhuiceanach. Fuair sí post i dtús na seachtóidí leis an stáisiún nua Raidió na Gaeltachta, ag obair sa chistin. Thug sí fiche bliain ag obair ansin ó 1972 go 1992, nuair a chuaigh sí ar scor.

Aitheantas a bhí san onóir sin don mháistreacht agus an mhuinín as an ngnáth a bhí ag Nan as an amhrán agus as a dúchas ceoil féin agus an t-anam agus an nádúr a bhí ina cuid fonnadóireachta.

D’éag 19 Samhain 2018, tar éis a bheith tinn le tamaill anuas.[6]

I mí na Márta 2019 a bhásaigh a deirfiúr Nora Ghriallais, amhránaí cumasach eile, agus an t-aon bhean riamh a bhuaigh Corn Uí Riada trí huaire.[7] Bronnadh Gradam Shean-Nós Cois Life na bliana 2019 ar Nan, ar Nóra agus ar Sarah in éindí mar gheall ar an saibhriú a rinneadar ar an amhránaíocht ar an sean-nós.[2]

Féach freisin

cuir in eagar
  1. Nuacht TG4 (2018). "An t-amhránaí sean-nóis mór le rá Nan Ghriallais tar éis bháis" (as ga-IE). 
  2. 2.0 2.1 "GHRIALLAIS, Áine (Nan), bean Uí Fhátharta (1936–2018)" (ga-IE). ainm.ie. Dáta rochtana: 2022-11-18.
  3. Tuairisc (Samhain 2018). "Nan Ghriallais, duine de mhóramhránaithe sean-nóis na hÉireann, ar shlí na fírinne" (ga-IE). Tuairisc.ie. Dáta rochtana: 2022-11-18.
  4. Mac Con Iomaire, Liam (1997). "Conamara: An Tír Aineoil" (in ga). Indreabhán: Cló Iar-Chonnacht. ISBN 1-900693-39-9. 
  5. chas sí Amhrán Pheter Mhicil Báille
  6. Oireachtas na Gaeilge (2018). "Nan Ghriallais (Áine Uí Fhátharta) RIP". Dáta rochtana: 18 Samhain 2022.
  7. "Nóra Ghriallais – banríon an tsean-nóis ar shlí na fírinne" (ga-IE). Tuairisc.ie. Dáta rochtana: 2022-11-18.