Louis XIV na Fraince

(Athsheolta ó Louis XIV)

B'é Laoiseach XIV nó mar is fearr aithne air, an "Grian-Rí"[1] (nó Louis-Dieudonné) (5 Meán Fómhair, 16381 Meán Fómhair, 1715) Rí na Fraince agus Rí Navarre ón 14 Bealtaine 1643 go lá a bháis.

Infotaula de personaLouis XIV na Fraince

Cuir in eagar ar Wikidata
Ainm sa teanga dhúchais(fr) Louis XIV Cuir in eagar ar Wikidata
Beathaisnéis
Breith5 Meán Fómhair 1638
Château de Saint-Germain-en-Laye, An Fhrainc Cuir in eagar ar Wikidata
Bás1 Meán Fómhair 1715
76 bliana d'aois
Pálás Versailles, An Fhrainc Cuir in eagar ar Wikidata
Siocair bháisBás nádúrtha (Morgadh)
Áit adhlacthaBaisleac de Saint-Denis Cuir in eagar ar Wikidata
Louis XV na Fraince
14 Bealtaine 1643 – 1 Meán Fómhair 1715
← Louis XIII na FrainceLouis XV na Fraince →
15 Comh-Phrionsa na Fraince
14 Bealtaine 1643 – 1 Meán Fómhair 1715
← Louis XIII na FrainceLouis XV na Fraince →
Cuir in eagar ar Wikidata
Faisnéis phearsanta
Idé-eolaíocht pholaitíochtaAbsalóideachas
ReiligiúnCaitliceachas
Áit chónaithePálás Versailles
Teanga dhúchaisan Fhraincis
Gníomhaíocht
Gairmpolaiteoir, monarc, aisteoir, bailitheoir ealaíne, státaire Cuir in eagar ar Wikidata
Tréimhse amaFrance in the early modern period (en) Aistrigh
Ball de
TeangachaAn Fhraincis agus an Spáinnis
Eile
Teideal uasalLouis XV na Fraince Cuir in eagar ar Wikidata
TeaghlachTeaghlach Bourbon (An Fhrainc) agus Teach na mBúrbónach Cuir in eagar ar Wikidata
CéileMaria Theresa na Spáinne (1660–1683), bás a c(h)éile
Françoise d'Aubigné, Marquise de Maintenon (1683, 1684–1715) Cuir in eagar ar Wikidata
PáirtíLouise de La Vallière
Catherine Charlotte de Gramont
Anne-Madeleine de Conty d'Argencourt
Bonne de Pons d'Heudicourt
Anne de Rohan-Chabot
Isabelle de Ludres
Olympia Mancini
Catherine Bellier
Marie Mancini
Madame de Montespan
Claude de Vin des Œillets
Marie Angélique de Scorailles Cuir in eagar ar Wikidata
PáisteLouis, Grand Dauphin
 ( Maria Theresa na Spáinne)
Louise de Maisonblanche
 ( Claude de Vin des Œillets)
Marie Anne de Bourbon
 ( Louise de La Vallière)
Louise Marie Anne de Bourbon
 ( Madame de Montespan)
Louis César, Cunta Vexin
 ( Madame de Montespan)
Charles de La Baume Le Blanc
 ( Louise de La Vallière)
mac anaithnid Bourbon
 ( Madame de Montespan)
Philippe de Bourbon
 ( Louise de La Vallière)
mac anaithnid (?)
 ( Marie Angélique de Scorailles)
iníon anaithnid de Bourbon
 ( Madame de Montespan)
Louis, Cunta Vermandois
 ( Louise de La Vallière)
Louise Françoise de Bourbon
 ( Madame de Montespan)
Philippe Charles, Diúc Anjou
 ( Maria Theresa na Spáinne)
Marie Thérèse, Madame Royale
 ( Maria Theresa na Spáinne)
Louis Auguste, Diúc Maine
 ( Madame de Montespan)
Banphrionsa Anne Élisabeth na Fraince
 ( Maria Theresa na Spáinne)
Louis François, Diúc Anjou
 ( Maria Theresa na Spáinne)
Banphrionsa Marie Anne na Fraince
 ( Maria Theresa na Spáinne)
Françoise Marie de Bourbon
 ( Madame de Montespan)
Louis Alexandre, Cunta Toulouse
 ( Madame de Montespan) Cuir in eagar ar Wikidata
AthairLouis XIII na Fraince  agus Anne na hOstaire
SiblínPhilippe, Diúc Orléans
Croineolaíocht
1649an Chéad Chomaoineach (Church of Saint Eustache (en) Aistrigh) Cuir in eagar ar Wikidata
Gradam a fuarthas
Síniú


Musicbrainz: db0186be-b2da-450d-a86c-5cfb89a9a8bc Find a Grave: 7531 Cuir in eagar ar Wikidata

Thugtaí

  • "an Grian-Rí" (Le Roi Soleil as Fraincis) nó
  • Louis Mór (Louis le Grand) nó
  • An Monarc Mór (Le Grand Monarque)

ar Louis.

Chaith sé dhá bhliain déag is trí scór sa ríchathaoir, ní b'fhaide ná aon mhonarc eile san Eoraip ag an am.

Tús a Shaoil

cuir in eagar
 

Bhí sé ina Rí sular shlánaigh sé cúig bliana d'aois, ach ní bhfuair sé cumhachtaí an Rí i ndáiríre sular cailleadh an Príomh-Aire Jules Mazarin sa bhliain 1661.

 
Uacht Louis

Reiligiún agus Cogaí

cuir in eagar

Is iomaí cogadh a chuir Louis XIV, cosúil leis an gCogadh Franc-Ollannach, Cogadh Léig Augsburg, agus Cogadh Chomharbas na Spáinne. Chaill na hÚgónaigh a gceart nuair a chealaigh Louis XIV in 1685 Fógra Nantes (1598).[2]

Ach bhí cúrsaí an-chasta ann ar fad.[3] Bhí an cogadh in Éirinn sna 1690idí ina chuid de choimhlint níos mó san Eoraip chun cur i gcoinne Louis XIV arbh é an rialtóir ba chumhachtaí san Eoraip é an tráth sin. Bhí Liam ag troid ar son cúis Phrotastúnach ós rud é go raibh sé ag cur i gcoinne Louis, a cheap gur rialtóir mór Caitliceach é féin agus go raibh sé i gcoinne an Phrotastúnachais. Ach bhí Pápa na Róimhe, a bhí i gcoimhlint le Louis an tráth sin, i measc lucht tacaíochta Liam.

Tháinig iscéime ar Louis agus fuair sé bás ar 1 Meán Fómhair 1715. Is éard a dúirt sé agus é ag fáil bháis ná: Tá mé ag imeacht anois, ach mairfidh an Stát i gcónaí (Fraincis: Je m'en vais, mais l'État demeurera toujours).

  1. ""an Grian-Rí"". téarma.ie. Dáta rochtana: 2019-09-01.
  2. Comhar (Iúil 2010). "Le Curé d'Ars. Comhar 70 (7), lch 18-19. Réamonn Ó Muireadhaigh.". Dáta rochtana: 2019.
  3. 100objects.ie. "King Williams Gauntlets". Dáta rochtana: 2019.