Thit na círéibeacha Stonewall amach i Nua-Eabhrac ar an 28 Meitheamh - 3 Iúil 1969 agus ba bhuaicphointe ghluaiseacht na homaighnéasachta agus na haiteachta ar fud Mheiriceá Thuaidh iad. Is ina dhiaidh sin a spreagadh misneach i ngluaiseacht na homaighnéasachta agus na haiteachta.[1] Chuir na círéibeacha seo tús le gluaiseacht idirnáisiúnta do chearta cothroma na homaighnéasachta agus na haiteachta.

Teimpléad:WD Bosca Sonraí ImeachtCíréibeacha Stonewall
Íomhá
Map
 40° 44′ 02″ N, 74° 00′ 08″ O / 40.7338°N,74.0021°W / 40.7338; -74.0021
CineálLGBT+ protest (en) Aistrigh Cuir in eagar ar Wikidata
Cuid destair LADT Cuir in eagar ar Wikidata
Bailíocht28 Meitheamh 1969 - 
Tréimhse28 Meitheamh - 3 Iúil 1969
SuíomhStonewall Inn, New York (en) Aistrigh Cuir in eagar ar Wikidata, Nua-Eabhrac, SAM Cuir in eagar ar Wikidata
TírStáit Aontaithe Mheiriceá Cuir in eagar ar Wikidata
Rannpháirtí
Cúisruathar ar an Stonewall Inn Cuir in eagar ar Wikidata
Meán cumarsáide
Stonewall Inn, Greenwich Village, Manhattan
Físéan faoi Stonewall, le Barack Obama

Bhí saoránaigh LADT+ sna Stáit Aontaithe tar éis leithcheal agus ciapadh a fhulaingt leis na céadta bliain. Is le linn an Chogaidh Fhuair, tréimhse ina raibh McCarthyism faoi bhláth, a tháinig coiméadachas sóisialta agus polaitiúil i réim ('McCarthyism').[2]

Sna 1950idí agus sna 1960idí sna Stáit Aontaithe, bhí córas dlí frith-aerach ann do Mheiriceánaigh LADT+.[3] D'fhéadfaí daoine a ghabháil mar gheall go raibh siad aerach. Ach measadh go raibh Nua-Eabhrac 'róbhog' mar thug an stát sin ísliú céime don homaighnéasacht agus rinne sé oilghníomh di, cé go bhféadfaí téarma príosúin 6 mhí a ghearradh ar dhaoine go fóill.

Uaireanta dhéanadh póilíní ruathar ar eagraíochtaí nó gnólachtaí a bhí aitheanta mar áiteanna a dtugadh daoine LADT+ cuairt orthu. Bhí an Stonewall Inn i Manhattan ar cheann de na háiteanna seo.[3]

 
Cuimhneachán, Stonewall Inn, Sráid Christopher sa bhliain 2016, dhá lá tar éis 'Lámhach i gclub oíche Orlando'

Imeachtaí

cuir in eagar
 
Bród i mBÁC 2019, DUBLIN PRIDE FESTIVAL, "Remember Stonewall"

Ar 1.20am Dé Sathairn, 28 Meitheamh 1969, rinneadh ruathar ar an Stonewall Inn, club aerach ar Shráid Christopher, Manhattan. Rinneadh a lán ruathar ar an áit roimhe sin agus bhí daoine tuirseach den chiapadh.

Dúradh sa dlí go raibh ar dhaoine trí bhall éadaigh ar a laghad a bhí 'cuí ó thaobh inscne de' a chaitheamh. Gabhadh iad go minic nuair nár chloígh siad leis an dlí seo.

De ghnáth, le linn na ruathar seo, bheadh ar na daoine sa teach tábhairne seasamh i líne agus a gcártaí aitheantais a thaispeáint. Ar an 28 Meitheamh 1969, áfach, níor chomhoibrigh daoine leis an ruathar. Dhiúltaigh fir sa líne cártaí aitheantais a thaispeáint. Shocraigh na póilíní gach duine a thabhairt go dtí stáisiún na bpóilíní. Ach ní raibh na vaigíní réitithe acu.

Thosaigh slua ag bailiú lasmuigh den teach tábhairne. Agus bean amháin á bogadh, buaileadh sa cheann í le smachtín. Ghlaoigh sí ar an slua rud éigin a dhéanamh agus í á caitheamh isteach sa vaigín agus cuireadh tús leis an bhforéigean ansin. Le linn na gCíréibeacha, chonacthas bainríonacha draig ag troid go fisiciúil i gcoinne phóilíní na cathrach.

Sa deireadh thiar, gabhadh 13 dhuine agus bhí an pobal LADT+ i ndeireadh na feide. Bhí daoine leispiacha, aeracha, déghnéasacha agus trasinscneacha ag seasamh an fhóid.[3]

Ar an 2 Samhain 1969, mhol Craig Rodwell, a pháirtí Fred Sargent, Ellen Broidy agus Linda Rhodes go mbeadh mórshiúl i gCathair Nua-Eabhrac an samhradh ina dhiaidh sin mar chuimhneachán ar na hagóidí a bhí ann bliain roimhe sin.

Bhí an chéad mhórshiúl ar an 28 Meitheamh 1970. Tugadh 'Christopher Street Liberation Day' ar an mórshiúl i Nua-Eabhrac (as Christopher Street - an tsráid ar a bhfuil an Stonewall Inn suite). D'éirigh go maith leis agus cuireadh tús le mórshiúlta ar fud na Stát Aontaithe agus ansin ar fud an domhain.[4] Tugtar 'Christopher Street Day'[5] ar na féilte Bród i roinnt cathracha sa Ghearmáin fós.

Cuirtear síos don ghníomhaí déghnéasach Brenda Howard[6] gurbh ise a thug an t-ainm 'Pride' ('Bród') ar an imeacht. Is mar gheall air seo a tugadh ‘The Mother of Pride’ ('Máthair Bród') uirthi ina dhiaidh sin.[7]

Tar éis do na Círéibeacha cuid mhór clú a tharraingt ar phobal na homaighnéasach i Meiriceá Thuaidh, tháinig grúpa chun cinn leis an bpobal a eagrú agus a bhainistiú i gceart. Ba as Círéibeacha Stonewall a tháinig an GLF (Gay Liberation Front) ar an bhfód.[3]

Ba mhór an tionchar a bhí ag na cúrsaí i Nua-Eabhrac ar Éirinn.[3]

Féach freisin

cuir in eagar
  1. Jonathan William Richards, tráchtas Ph.D (Meán Fómhair 2016). "AN SPÁS ISTIGH AGUS AN SPÁS AMUIGH: AITIÚ SPÁIS I SAOTHAIR LITEARTHA MHICHÍL UÍ CHONGHAILE AGUS CHATHAIL UÍ SHEARCAIGH". Dáta rochtana: 2022.
  2. "McCarthyism" (as en) (2022-05-18). Wikipedia. 
  3. 3.0 3.1 3.2 3.3 3.4 Irish National Teachers Organisation / https://into.ie/+(2022).+"Bród agus an troid ar son cearta comhionanna". Dáta rochtana: 2022.
  4. Fior Sceal / TG4 ROSG (Meitheamh 2021). "Stonewall: Bunchloch Bhród na nAerach" (ga). Twitter. Dáta rochtana: 2022-06-21.
  5. "Christopher Street Day" (as en) (2021-06-22). Wikipedia. 
  6. "Brenda Howard" (as en) (2022-06-09). Wikipedia. 
  7. "NYC Pride March" (as en) (2022-02-19). Wikipedia.