I dtraidisiún na Críostaíochta, tugtar an Triúr Saoithe (Gréigis: μάγοι, magoi) ar na ríthe a thaistil chuig Beithil chun bronntanais a thabhairt don leanbh Íosa Críost.

Infotaula de personaAn Triúr Saoithe

Cuir in eagar ar Wikidata
Beathaisnéis
Áit adhlacthaArdeaglais Köln
Saveh Cuir in eagar ar Wikidata
Lá féile24 Iúil
6 Eanáir Cuir in eagar ar Wikidata

Ní luaitear iad ach i Soiscéal Mhatha amháin, ach cuimhnítear iad fós i gceiliúradh na Nollag.

Níor luaigh Matha cé mhéad rí a bhí ann ach oiread, ach dar leis an traidisiún bhí triúr ann mar gur trí bhronntanas a dáileadh: mar a bhí, ór, túis agus miorr.

Soiscéal Mhatha

cuir in eagar

”Nuair a chuala na Saoithe caint an rí, d’imigh siad leo. Agus an réalta, a bhí feicthe acu roimhe sin ag éirí, ghluais sí rompu go dtí gur stad sí os cionn na háite ina raibh an leanbh. Nuair a chonaic siad an réalta, bhí áthas an-mhór orthu. Agus ar dhul isteach sa teach dóibh, chonaic siad an leanbh le Muire a mháthair, agus d’umhlaigh siad go talamh ag déanamh ómóis dó. Agus d’oscail siad a gcistí agus d’ofráil siad tabhartais dó, ór agus túis agus miorr.

 
Atlas Catalàn, 1375, Fol. V.

(Soiscéal Mhatha 2:1-11)[1]

 
"Pórtico dos Reis Magos" in Natal, An Bhrasail.

Tá traidisiúin fad-bhunaithe gurbh duine as gach cine a bhí i gceist leis na trí Saoithe,[2] - a dtugann na traidisiúin Caspar, Meilcíór[3] agus Baltazár[4] (fear gorm) orthu.

An scéal do leanaí

cuir in eagar

"Cúpla mí roimhe sin, thug triúr saoithe tábhachta réalta nua faoi deara sa spéir. Chreid siad gur chomhartha é an réalta nua ná go mbéarnfaí rí nua go luath. Chaith siad tamall fada ar a gcamaill ag leanúint an réalta agus d’aimsigh siadsan Muire, Iósaf agus a mBabaí nua freisin. Bhí ríméad ar Mhuire agus Iosaf an méid sin cuairteoirí a bheith acu..."[5]

Scéal nó finscéal ?

cuir in eagar

Níl aon tuairisc sa mBíobla gur tháinig triúr ríthe ar chamaill go dtí an áit a raibh Íosa. Deirtear cinnte gur tháinig “magi” (eagnaithe nó saoithe) ach ní deirtear go díreach gur triúr acu a bhí ann.[6]

Ní dhearna na chéad Chríostaithe amach ar chor ar bith gur ríthe a bhí iontu agus níor luaigh siad cén tír as a dtáinig siad.

Is fíor go ndeirtear sa mBíobla gur bronnadh ór, túis agus miorra air. Ach d’fhéadfadh níos mó ná triúr a bheith i láthair nuair a rinneadh an bronnadh. Ar aon chor, níl sé soiléir beag ná mór gur le linn dó a bheith sa mainséar a tharla sé.

An Eipeafáine

cuir in eagar

Ciallaíonn an focal Eipeafáine ‘splanc léargais’. Déanann féile na hEipeafáine ceiliúradh ar an gcuairt a thug na Triúr Saoithe ar an stábla chun onóir a thabhairt d’Íosa.[7]

Tá siombalachas ag baint leis na bronntanais a thug na Saoithe:

  • ór = ríogacht Íosa, is é Íosa ár rí;
  • túis = diagacht Íosa, Is é Dia é;
  • miorr = páis agus bás Íosa (baintear úsáid as miorr le cur ar na mairbh).
 
mórshiúlta REYES MAGOS, Meicsiceo

Reáchtáladh mórshiúlta ar fud an domhain.[8]

Féach freisin

cuir in eagar
  1. "Matha 2:1-12 | Tearmann". www.tearmann.com. Dáta rochtana: 2021-01-06.
  2. Aonghus (2013-01-06). "Foilsiú an Tiarna". Smaointe Fánacha Aonghusa. Dáta rochtana: 2021-01-06.
  3. ""Meilcíór"". téarma.ie. Dáta rochtana: 2021-01-06.
  4. ""Baltazár"". téarma.ie. Dáta rochtana: 2021-01-06.
  5. foras.ie. "Cuaillí Beathaː Croí-chlár Eitice do Scoileanna Ilchreidmheacha". Dáta rochtana: 2021.
  6. Seosamh Ó Cuaig. "Finscéalta faoi bhreith an linbh Íosa" (ga-IE). Tuairisc.ie. Dáta rochtana: 2021-01-09.
  7. tuamarchdiocese.org. "An Bhliain Liotúirgeach". Dáta rochtana: 2021.
  8. Alex Hijmans (2013-08-15). "Splancanna o Shaol Eile: An Bhrasail i bhFis agus i bhFocail" (as ga). Cois Life.