Peil Ghaelach na mBan
Is cluiche foirne a imrítear in Éirinn ach go háirithe í Peil Ghaelach na mBan, ina bhfuil na rialacha cosúil le cluiche na bhfear.
 | |
| Cineál | peil Ghaelach agus spórt na mban |
|---|---|
Stair na peile
cuir in eagar
Ba i Mí na Samhna 1884 le bunú Cumann Lúthchleas Gael a thosaigh mná agus fir na hÉireann ag imirt na peile Gaelaí go hoifigiúil. Imríodh an chéad chluiche i 1887. Cé gur sheas peil na mBan cúpla coiscéim taobh thiar de pheil na bhfear tháinig sé chun cinn go mór tar éis a lán tacaíochta a fháil. Thuig muintir na hÉireann go raibh an tábhacht céanna ag baint leis. Breathnaíodh ar an bpeil mar spórt do na fir amháin, ag an am. Spórt dar leo a bhí ró-fhisiciúil do na mná. Ba ghearr go bhfaca daoine nach raibh sé seo fíor a thuilleadh. Gach bliain bíonn an-iomaíocht idir na contaetha éagsúla ó cheann ceann na tíre agus iad ag iarraidh Corn Bhreandáin Uí Mháirtín a chrochadh leo abhaile.
Rialacha
cuir in eagarCé go bhfuil an cluiche an-chosúil le peil na bhfear tá cúpla riail difriúil acu. Is iad seo a leanas na rialacha a bhaineann le peil na mBan;
- Is féidir le himreoirí an liathróid a ardú díreach ón talamh.
- Maireann cluiche seasca nóiméad. I gcluiche sinsearach idir chontae de chuid na bhfear, maireann cluiche seachtó nóiméad.
- Níl an cluiche chomh fisiciúil, tugtar ciceanna saora i gcluiche na mban do shárú nach mbreathneofaí air i gcluiche na bhfear ach mar ionsaí fíorbheag.
- Úsáidtear clog chun am a choinneáil ar an gcluiche agus buailtear clog ag deireadh an chluiche má tá sé ar fáil. I gcluiche na bhfear is é an réiteoir a chuireann deireadh leis.
Craobh na hÉireann: Seaimpíní
cuir in eagar| Foirne | Buaiteoir | Blianta bua | |
|---|---|---|---|
| 1 | Ciarraí | 11 | 1976, 1982, 1983, 1984, 1985, 1986, 1987, 1988, 1989, 1990, 1993 |
| Corcaigh | 11 | 2005, 2006, 2007, 2008, 2009, 2011, 2012, 2013, 2014, 2015, 2016 | |
| 3 | Port Láirge | 5 | 1991, 1992, 1994, 1995, 1998 |
| 4 | Maigh Eo | 4 | 1999, 2000, 2002, 2003 |
| 5 | Tiobraid Árann | 3 | 1974, 1975, 1980 |
| 6 | Uíbh Fhailí | 2 | 1979, 1981 |
| Muineacháin | 2 | 1996, 1997 | |
| 8 | Cabháin | 1 | 1977 |
| Ros Comáin | 1 | 1978 | |
| Laoise | 1 | 2001 | |
| Gaillimhe | 1 | 2004 | |
| Baile Átha Cliath | 1 | 2010,2017,2018,2019,2020,2023 |
Fíricí
cuir in eagarAn scór is airde a taifeadadh i gcluiche seachtó nóiméad(sinsear)-Jimmy Keaveney do Bleá Cliath i 1977 in aghaidh Ard Mhacha. Scóráil sé dhá chúl agus sé chúilín, agus Mike Sheehy do Chiarraí i 1979 in aghaidh Bleá Cliath, scóráil sé féin dhá chúl agus sé chúilín.
Sheol an Taoiseach Parthalán Ó hEachthairn craobh TG4 i bPeil na mBan i 2005 i bpáirc an Chrócaigh. Is iad TG4 an beochraoltóir a bhíonn ag peil na mBan gach bliain. Bíonn cluichí á n-imirt acu sa gcraobh sinsear agus sóisear. Tá os cionn míle club páirteach ann anois ó gach cearn den tír. Tá aitheantas níos fearr faighte ag peil na mBan anois ná mar a bhí riamh. Anuraidh ghlac seacht bhfoireann déag páirt ag leibhéal na sinsear. Tugann sé seo le fios cé chomh láidir is atá an spórt ar fud na tíre.
Gach bliain reáchtáiltear comórtas sa pheil Ghaelach idir na Gaeltachtaí ar fud na tíre an chéad deireadh seachtaine i mí an Mheithimh. Bíonn an comórtas lonnaithe i gceantair Ghaeltachta difriúla gach bliain.Sa bhliain 2009 bhí sé lonnaithe i gceantar iontach stairiúil agus san áit chéanna a bhfuil Teach an Phiarsaigh i Ros Muc. Tugann an deireadh seachtaine seo seans d’imreoirí, ní hamháin a gcuid scileanna peile a thaispeáint ach aithne a chur ar a chéile tré mheán na Gaeilge. Ar ndóigh ní don pheil amháin a dhéanann daoine freastal ar an gcomórtas seo ach don chraic agus don spraoi a théann leis an deireadh seachtaine. Imrítear cluichí sóisir agus sinsir do na mná.
Bíonn idir óg agus aosta ag imirt. Déantar an cluiche ceannais a imrítear ar an lá saoire bainc a chraoladh beo ar TG4.
Féach freisin
cuir in eagarTagairtí
cuir in eagarNaisc Sheachtracha
cuir in eagar
| Na Cluichí Gaelacha |
| |
|
Peil Ghaelach | Peil Ghaelach na mBan | Iománaíocht | Camógaíocht | Liathróid láimhe | Cluiche corr | |