Ollscoil Bhologna

Is í Ollscoil Bhologna - an Alma mater studiorum - Università di Bologna de réir a ainm oifigiúil - an ollscoil is sine ar Roinn na hEorpa. Cé gur i mbliain 1317 a scríobhadh céadreachtanna na hOllscoile, bhí scoil dhlí ar bun cheanna san 11ú haois: meastar gur i mbliain 1088 a bunaíodh í, de réir coiste taighde a raibh an file Giosuè Carducci ina chomhalta de.

Ollscoil Bhologna

(it) Università di Bologna
Mana	Alma Mater Studiorum. Petrus ubique pater legum Bononia mater
Sonraí
Ainm gearr	UNIBO
Cineál	ollscoil phoiblí foilsitheoir oscailte
Stair
Dáta a bunaíodh	1088
Gníomhaíocht
Ball de	Mediterranean Universities Union (en) Guild of European Research-Intensive Universities (en) Partnership of a European Group of Aeronautics and Space Universities (en) An Chomhghuaillíocht um Chur Chun Cinn an Mheasúnaithe Taighde European Open Science Cloud Association (en) Cumann Eorpach na nOllscoileanna ORCID Europaeum (en) Líonra Utreacht Grúpa Coimbra ELIXIR Italy (en)
Líon scoláirí	79,999 (2018)
Rialachas corparáideach
Ceanncheathrú	«Buenos Aires» Bologna, An Iodáil
Uachtarán	Giovanni Molari (en) (2021–)
Líon fostaithe	7,688 (2018)
Fochomhlacht	106
Úinéir de	Palazzo Poggi (en) Palazzo Hercolani (en) National Collective Archive of Periodicals (en) Palazzo Malvezzi Campeggi, Bologna (en)
Codanna	Library of the University of Bologna (en)
Suíomh gréasáin	https://www.unibo.it
WD Bosca Sonraí Foirgneamh Buenos Aires Lipéad sa teanga dhúchais (es) Ciudad Autónoma de Buenos Aires Ainmnithe in ómós Our Lady of Bonaria (en) Sonraí Cineál Cathair san Airgintín, toghcheantar, federal district (en) , first-level administrative division (en) , autonomous city (en) , cathair mhór, limistéar riaracháin, príomhchathair náisiúnta, federal capital (en) , primate city (en) agus an chathair is mó Ré an taifid scríofa is luaithe 1536 Foirgníocht 11 Meitheamh 1580 Croineolaíocht Léigear Buenos Aires Q116925250 Tréith Achar dromchla 203.3 km² Airde os cionn na farraige 25 m Suíomh geografach Suíomh Greater Buenos Aires (en) Suite i nó in aice le limistéar uisce Río de la Plata (en)  34° 35′ 59″ S, 58° 22′ 55″ O Codanna Dirección General del Libro, Bibliotecas y Promoción de la Lectura (en) ID GeoNames 3435910 Suíomh gréasáin oifigiúil buenosaires.gob.ar

Tá breis is 100,000 mac léinn ag an ollscoil faoi láthair, i 23 dámh, agus tá ionaid mhúinte aici i gcathracha eile de réigiún Emilia-Romagna, mar atá, Ravenna, Rimini, Forlì, Cesena agus Reggio Emilia.

Stair an Alma Mater

Tháinig an ollscoil chun tsaoil mar chumann deonach saolta de mhic léinn a roghnaigh iad féin na hollaimh agus a d'íoc as a dtuarastail. Bhí siad eagraithe i gcoláistí le haghaidh chomhchabhair mhicléinn gach tire faoi leith (na nationes) - an córas céanna is a bhí ar bun i mórollscoil an domhain Ioslamaigh, al-Azhar. Mar léiriú den chéad tréimhse sin, tá tuairim is 6000 armas mac léinn le feiceáil san Archiginnasio (seanáras na hOllscoile). Tá an Collegio di Spagna - Coláiste na Spáinne - fós ar bun. Bhí na chéad staidéir ar chúrsaí dlí nó b'iad scata scoláirí dlí a bhuail le chéile a chuir an Ollscoil ar bun i dtosach báire.

Is léir an difear idir córas seo Bhologna agus múnla Ollscoil Pháras, a raibh a hollaimh ceangailte leis an eaglais agus faoi údarás ríoga. Ina dhiaidh sin chuaigh Cathair Bhologna i mbun tuarastail na n-ollamh a íoc.

I mbliain 1158 d'fhógair an Impire Freidric II an Costitutio Habita le go gcosnófaí an Ollscoil mar láthair léinn agus staidéir neamhspleách ar chumhacht ar bith eile.

Ón 14ú haois i leith tugadh cúrsaí loighice, réalteolaíochta, leighis, fealsúnachta, uimhríochta, reitrice, agus gramadaí chomh maith leis an dlí, agus níos deireanaí arís cuireadh an diagacht, an ghréigis agus an eabhrais le liosta na n-ábhar.

Tháinig claochlú ar líon na n-ollamh le linn na 15ú haoise ach bhí scoláirí dlí cáiliúla ann fós, mar shampla Andrea Alciato.

Sa 16ú haois cuireadh tús le múineadh an "fhealsaimh nádúrtha", nó an eolaíocht trialach mar is fearr aithne air anois. Ní miste a luadh i measc a cheannródaithe Pietro Pomponazzi, a thug dúshlán thraidisiúin na diagachta agus é ag maíomh staidéar dhlíthe an nádúir, agus Ulisse Aldrovandi, a thóg bunús do na heolaíochtaí nádúrtha. Sárionad léinn san ailgéabar a bhí san Ollscoil fán am chéanna, agus mórscoláirí an ábhair ar nós Gerolamo Cardano e Scipione del Ferro ag múineadh inti.

Rinneadh dul chun cinn súntasach sa leigheas, a bhuí le Gaspare Tagliacozzi agus Marcello Malpighi.

Mar gheall ar chlú na hOllscoile, d'éirigh Bologna ina ceann scríbe do scoláirí agus do aíonna cáiliúla. Áirítear ar na mic léinn a d'fhreastail uirthi le linn a naoi gcéad bliain de stair mórphearsantachtaí na sibhialtachta Iodálaí mar Dante Alighieri, Francesco Petrarca, Guido Guinizelli, Cino da Pistoia, Cecco d'Ascoli, Re Enzo, Salimbene da Parma, Coluccio Salutati agus saoianna eachtrannacha lena n-áirítear Thomas Becket, Paracelso, Erasmo da Rotterdam, Papa Niccolò V, Raimundo de Pegñafort, Albrecht Dürer, San Carlo Borromeo, chomh maith le Torquato Tasso, Carlo Goldoni, Pico della Mirandola agus Leon Battista Alberti. Thriail Nicolò Copernicus ar an Ollscoil le staidéar a dhéanamh ar an dlí chanóineach.

Le linn na 18ú haoise, bhí páirt ag an Ollscoil i bhforbairt na heolaíochta agus na teicneolaíochta agus Luigi Galvani i mbun staidéir ar an leictreachas.

Bhí áit lárnach ag an Ollscoil sa taighde agus san oideachas thuas go dtí an Chéad Chogadh Domhanda nuair a thóg insititiúidí eile an cheannaireacht ar an láthair chultúrtha Eorpach.

Ní miste a luadh go bhfuil an iomad bailiúchán agus iarsmalann ag an Ollscoil, oidhreacht a staire ársa, i dteannta leabharlann na hOllscoile a bunaíodh i mbliain 1712 agus a bhfuil pálás clúiteach an Archiginnasio di Bologna mar shuíochán aici.

Institiúid mórghradaim í Ollscoil Bhologna fós agus clú agus cáil aici san Iodáil agus thar lear.

Is ag Bologna a síníodh le deireanas an comhaontú le hathnuachan chórais ollscoile na hEorpa (Dearbhú Bhologna).

Ollaimh cháiliúla de chuid Ollscoil Bhologna

• 15ú haois
  • Scipione del Ferro
• 16ú haois
  • Girolamo Cardano
  • Gaspare Tagliacozzi
• 17ú haois
  • Ulisse Aldrovandi
  • Giovanni Cassini
  • Bonaventura Cavalieri
  • Marcello Malpighi
• 18ú haois
  • Maria Gaetana Agnesi
  • Laura Bassi
  • Luigi Galvani
• 19ú haois
  • Giosuè Carducci
  • Giacomo Ciamician
  • Camillo Golgi
  • Giovanni Pascoli
• 20ú haois
  • Umberto Eco
  • Romano Prodi
  • Augusto Righi

Naisc sheachtracha

• Láithreán oifigiúil na hOllscoile (as iodáilis)