An Sionnach

Is réaltbhuíon dhoiléir é an Sionnach atá suite i lár Thriantán an tSamhraidh (astaireacht comhdhéanta ag na trí réalta gheala Deneb, Vega agus Altair) ar an leathsféar neamhaí thuaidh. Tugtar Vulpecula mar ainm Laidine ar an réaltbhuíon seo, rud a chiallaíonn sionnach beag.

An Sionnach

an Sionnach
Ainm Laidine (IAU)	Vulpecula
Nod	Vul
Ginideach Laidine	Vulpeculae
Siombalaíocht	an Sionnach
Dronairde	20 h
Diallas	25°
Achar	268 céim cearnach Céim 55ú
Líon na réaltaí (amharcmhéid < 3)	0
Réalta is gile	Anser (α Vul) (méid 4.44)
Réaltbhuíonta ar theorainn leista	an Eala an Lir Earcail an tSaighead an Deilf Peigeasas
Infheicthe sna leithid idir +90° agus −55° Sárfheicthe i rith na míosa seo: Meán Fómhair an infheictheacht is fearr

Príomhghnéithe

• α Vul: níl aon réalta níos gile ná an ceathrú méid ar an réaltbhuíon seo. Is í an ceann is lú doiléir ná Anser (α Vul), fathach dearg ar aicme speictreach M0 III; tá sí ar achar 297 solasbhliain agus ar méid 4.44. Is réalta dhúbailte optúil í Anser (ar deighilt 413.7") ar féidir í a scoilteadh trí dhéshúiligh. 8 Vul is ea an dara comhbhall.

• PSR B1919+21: sa bhliain 1967 i Cambridge, d'aimsigh Antony Hewish agus an réalteolaí Éireannach Jocelyn Bell an chéad phulsár, PSR B1919+21, ar an réaltbhuíon bheag seo. Ar mbeith dóibh ag cuardach drithliú radachomharthaí cuasár, tharlaigh siad ar chomhartha an-rialta; séard a bhí ann ná bíoga radaíochta, ceann amháin i ngach aon chúpla soicind. Chuir siad as an áireamh foinse dhomhanda den chomhartha seo toisc gur athaispeáin an réad tar éis réaltlae seachas grianlá. Faoi dheireadh ionannaíodh an aimhrialtacht seo le comhartha neodrónréalta, agus í ag rothlú go tapaidh. Tháinig na bíoga (agus tagann go fóill go dtí an lá atá inniu ann) i ngach aon 1.3373 soicind - chomh rialta sin nárbh fhéidir é a thógáil in ainriocht aon réada eile. Tugadh CP 19191 ar an réad seo ar dtús, a chiallaíonn "Cambridge Pulsar in aice Dronairde 19u 19n"; faoi láthair tugtar PSR 1919+21 air, a chiallaíonn "Pulsár ar dronairde 19u 19n agus ar diallas +21 céim".

Réada suntasacha domhainspéire

• M27: is réaltnéal mór geal pláinéadach é M27, Réaltnéal an Tromáin Lúiththe, a d'aimsigh an réalteolaí Francach Charles Messier sa bhliain 1764; ba é seo an chéad réaltnéal pláinéadach dá n-aimsíodh. Is féidir é a fheiceáil trí dhéshúiligh má tá an spéir dorcha go leor. Dealraítear le diosca doiléir é amuigh is istigh ar 6 nóiméad stua ar trastomhas. Is gá teileascóp chun an dealramh démhaothánach, cosúil le cruth orláiste, a thaispeáint.

• Braisle Brocchi: is astaireacht í Braisle Brocchi (Collinder 399) a tógadh roimh ré in ainriocht réaltbhraisle oscailte. Tugtar an Crochadán Cóta mar ainm uirthi chomh maith mar gheall ar an gcuma dhearscnach atá infheicthe trí dhéshúiligh nó theileascóp ísealchumhachta.

Réaltaí

Réaltaí a bhfuil ainmneacha dílse orthu:

• Anser (α/6 Vul) 4.44

Réaltaí a bhfuil ainmneacha Flamsteed orthu:

1 Vul 4.76; 2 Vul 5.46; 3 Vul 5.22; 4 Vul 5.14; 5 Vul 5.60; 6/α Vul 4.44; 7 Vul 6.34; 8 Vul 5.82; 9 Vul 5.00; 10 Vul 5.50; 12 Vul 4.90; 13 Vul 4.57; 14 Vul 5.68; 15 Vul 4.66; 16 Vul 5.23; 17 Vul 5.08; 18 Vul 5.51; 19 Vul 5.51; 20 Vul 5.91; 21 Vul 5.19; 22 Vul 5.18; 23 Vul 4.50; 24 Vul 5.30; 25 Vul 5.50; 26 Vul 6.40; 27 Vul 5.59; 28 Vul 5.06; 29 Vul 4.81; 30 Vul 4.92; 31 Vul 4.56; 32 Vul 5.03; 33 Vul 5.30; 34 Vul 5.58; 35 Vul 5.39

Réaltaí suntasacha eile:

• PY Vulpeculae 12.98
• HD 188015 8.22 – pláinéad eachtarghréine aici

Stair

Déanach sa seachtú haois déag, chruthaigh an réalteolaí Polannach Johannes Hevelius an réaltbhuíon seo. Tugadh an t-ainm Vulpecula cum ansere uirthi go bunúsach – sin le rá, an Sionnach leis an nGé. Níl aitheantas oifigiúil ar an ngé go fóill, ach déantar tagairt di san ainm atá ar an réalta is gile de chuid an tSionnaigh: Anser. Léiríodh an Ghé sna seanphictiúir agus í i ngialla an tSionnaigh. "An sionnach beag" an chiall chruinn atá leis an ainm Laidine "Vulpecula", ach is é "an Sionnach" an tiontú a thugtar go coitianta air.

Miotaseolaíocht

Ós rud é nár cruthaíodh an réaltbhuíon seo go dtí an seachtú aois déag, agus gan ach réaltaí doiléire inti, ní bhaineann aon mhiotaseolaíocht chlasaiceach leis an Sionnach.

Féach fosta

• Sonraí réaltmhéadracha an tSionnaigh

Naisc sheachtracha

• Yale Bright Star Catalog
• an Sionnach ar shuíomh Robin Gatter Curtha i gcartlann 2005-03-20 ar an Wayback Machine
• Ian Ridpath's Star Tales
• an Sionnach agus Miotaseolaíocht an Domhain Curtha i gcartlann 2005-09-23 ar an Wayback Machine
• an Sionnach ar shuíomh Richard Dibon-Smith
• Peoria Astronomical Society: an Sionnach Curtha i gcartlann 2005-10-28 ar an Wayback Machine
• The Deep Photographic Guide to the Constellations: an Sionnach
• Leathanach an tSionnaigh de chuid SEDS (Students for the Exploration and Development of Space)
• Leathanach M27 de chuid SEDS

Tagairtí

• Burnham, Robert Jr. (1966, 1978). Burnham's Celestial Handbook: An Observer's Guide to the Universe Beyond the Solar System, v.3. General Publishing Company, Ltd., Toronto. ISBN 0-486-23673-0.